سردر گلشن ملی , و بعداز آن ساختمان‌های همسایه آن از بناهای ارثیه از عصر قاجار می باشد که در سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ به فرمان بدون واسطه رضا پاد شاه و به وسیله جعفر خان کاشانی و یاری آلمانی‌ها ( پیش از شعله ور شدن حریق نزاع جهانی دوم ) در تهران که پایتخت بود ساخته شد . این سردر در جانب شرقی راز در گذشته و با به عبارتی بعدها و صورت ظاهری ساخته شد و بعداز آن رمز در قبل ویران شوید . پیش از بنیاد ساختمان بلند آزادی , این دروازه تحت عنوان نشانه شهر تهران شناخته می شد .
این اثر در مورخ ۲ اردیبهشت ماه ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۶۸ به‌عنوان یکی‌از اثر ها ملی جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است .
این سازه یکی نمادهای شهر تهران است که سال‌های 1301 تا 1304 شمسی به امر بدون واسطه رضا فرمان روا و به وسیله جعفرخان کاشانی و همیاری آلمانی‌ها احداث شد . اما در ساخت این سازه معماران دیگری هم نقش داشتند ; از جمله انجام سفت‌کاری‌ها به وسیله معلم اسماعیلی , ساخت ستون‌ها توسط مدرس مهربان منیژه , ساخت کاشی‌ها به دست معلم خاک‌نگار مقدم و کاشی‌کاری‌ها به هنرمندی مدرس حسین کاشی‌پز .
این سازه تحت عنوان دروازه محل ورود به عرصه مشق ; که محوطه‌ای نظامی و در اختیار قشون بود , ساخته و اسم «دروازه عرصه مشق» بر آن گذارده شد . مدتی بعد از ساخت این دروازه , طرح برپایی اولیه گلشن همگانی شهر تهران با اسم «باغ ملی» در زمین‌های باطن عرصه مشق برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی شد و از این رو اسم آن به «سردر گلشن ملی» تغییر تحول یافت . علی‌رغم این‌که گلشن ملی تعدادی سال بیشتر استمرار نیاورد و در محوطه آن , ساختمان‌هایی از جمله ساختمان وزارت کارها خارجه کشور ایران , کتابخانه ملی و موزه کشور ایران باستان ساخته شد , البته اسم این گلشن بر راز دروازه عرصه مشق پابرجا ماند و سردر گلشن ملی در موضع نمادی از معماری آن عصر در یادها باقی ماند .
طراح ساخت این سردر جعفرخان معمار کاشانی است . معماران دیگری نیز اورا کمک کرده‌اند . معلم اسماعیلی , همسفت کاری را انجام اعطا کرد , ستون‌ها به دست کریم ومهربان منیژه و کاشی‌های آن هم به وسیله مدرس خاک نگار مقدم تاسیس شده است .
این سازه با آمیزه‌ای از سبک معماری اهل ایران - اروپایی علی الخصوص در کاشی‌کاری‌ها و کلاه خارجی پباده سازی شده‌است . در کاشی‌کاری های این سازه عناصری برای یادبود کودتای سوم اسفند و فتح تهران به دست رضا خان موجود هست که از آن فی مابین می‌توان تخریب ساختمان بلند و بارو با گلوله‌های توپ , رضا پادشاه در حالا تیراندازی و دو فرشته موفقیت را اسم موفقیت . در کاشی‌کاری‌های بخش بالایی از طرح‌ها و تصاویر اسلیمی , مسلسل , عرصه مبارزه , شصت تیر , رضا فرمانروا با تفنگ شصت تیر , درفش سه رنگ کشور ایران , گلوله توپ , پلنگ , سروده‌ها و آیه‌های قرآنی و نام‌های امامان به صورت کتیبه تحت کلاه خارجی مندرج شده‌است . بعداز انقلاب اسلامی اقداماتی جهت زدودن نقش شیر و خورشید از این سازه صورت گرفت .
بر روی کتیبه نمای بیرونی , سروده‌هایی از ندیم‌الملک چشم می گردد .
سردر گلشن ملی دارنده یک دروازه برای سواره‌رو و دو در برای عبور و مرور اشخاص پیاده دارااست . این درها از متاع چدن می باشند که در قورخانه تهران به دست مدرس محمدعلی کرمانی تشکیل‌شده بودند .
در بخش بالایی این سازه , مقام دیده‌بانی , نقاره‌زنی و گذر نیروهای نظامی پباده سازی شده‌است .
در معماری داخلی سردرِ گلشن ملی , از تصاویر کوروش هخامنشی و مردم آن دوران مصرف شده شده‌است .
درباره این سایت